Miażdżyca – czym jest i jak jej zapobiegać?

Miażdżyca jest zaliczana do przewlekłych chorób tętnic średniego i dużego kalibru. Jest to rozsiany, ogniskowy proces, charakteryzujący się występowaniem zmian o różnym stopniu zaawansowania, nawet w obrębie tego samego naczynia. W błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, dochodzi do odkładani się tzw. blaszek miażdżycowych. Co więcej uszkodzenie śródbłonka tętnic zapoczątkowuje przewlekły proces zapalny obrębie tych naczyń. Z czasem dochodzi również do uwapnienia ognisk miażdżycy i zesztywnienia tętnic oraz ich przebudowy prowadzącej do zwężenia światła naczynia. Proces ten jest wieloletni. Śmiało możemy powiedzieć, że swój początek ma w chwili urodzenia i przebiega aż do śmierci, a chociażby nasz styl życia czy obecność chorób współistniejących wpływają na szybkość i nasilenie jego przebiegu. Dlatego zdrowy styl życia powinien być propagowany już od najmłodszych lat.

Dojrzała blaszka miażdżycowa zawiera rdzeń lipidowy (cholesterol) oraz pokrywę z dużą ilością kolagenu i komórek mięśni gładkich.

Jakie są czynniki wystąpienia miażdżycy? 

Jest ich wiele. Istotny jest fakt, że na część z nich mamy wpływ i powinniśmy je modyfikować.

Czynniki ryzyka niezależne od pacjenta to:

• wiek
• płeć męska
• obciążenie rodzinne.

Czynniki ryzyka zależne od chorego i podlegające modyfikacji lub kontroli to:

• palenie tytoniu
• zaburzenia gospodarki lipidowej – głównie frakcji LDL
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca jak i stan przedcukrzycowy (IFG i IGT)
• nadwaga i otyłość
• niska aktywność fizyczna
• stres
• dieta bogata w węglowodany i tłuszcze nasycone.

Miażdżyca długo może przebiegać bezobjawowo, co niestety może być zgubne i przyczyniać się do mniejszej dbałości o stan zdrowia i postępu choroby. Co ciekawe, zgrubienie błony wewnętrznej tętnic wieńcowych stwierdza się nawet u ok.15% osób w wieku 10-20 lat. Natomiast, szacuje się, że kliniczne objawy daje zwykle miedzy 50-60 życia.

Jakie są możliwe powikłania związane z obecnością miażdżycy?

• Zwapnienie blaszki, przez które ściana naczynia staje się bardziej krucha i sztywna.
• Pęknięcie lub owrzodzenie blaszki prowadzące do zakrzepicy i zamknięcie światła naczynia a w konsekwencji niedokrwienia.
• Krwotok do blaszki powodujący dalsze zwężenie światła naczynia. 
• Oderwanie się blaszki i zaczopowanie obwodowego odcina naczynia, prowadząc do niedokrwienia.

W przebiegu powyższych dochodzi do znacznie zmniejszonego ukrwienia i zaopatrzenia w tlen narządów. W konsekwencji może dojść do groźnych dla życia i zdrowia sytuacji takich: jak zawał mięśnia sercowego, udar mózgu czy krytycznego niedokrwienia kończyn dolnych. 

Innymi objawami mogącymi świadczyć o występowaniu miażdżycy są:

1. Szybsze meczenie się już przy nie wielkim wysiłku. Towarzyszyć temu mogą bóle w klace piersiowej, duszność czy zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca oraz pojawienie się lub problem z kontrolowaniem już rozpoznanego nadciśnienia tętniczego. Objawy te mogą mieć też inne podłoże i nie powinny być bagatelizowane, gdyś mogą świadczyć o innych równie poważnych schorzeniach układu sercowo-naczyniowego. Świetnym narzędziem diagnostycznym jest tutaj badanie Holter EKG, które szybko i łatwo zamówisz pod adresem: https://holterdodomu.pl/holter-do-domu-24h. 

2. Ból mięśni łydek po przejściu czy przebiegnięciu określonego dystansu, zmuszający do zrobienia przerwy. Jest to tzw. chromanie przestankowe, któremu towarzyszyć mogą: mrowienie, drętwienie a nawet zaburzenia czucia.

3. Objawy neurologiczne będące wynikiem występowania blaszki miażdżycowej w obrębie tętnic szyjnych, które odpowiedzialne są dostarczenie krwi do mózgu. Zaliczymy tu: zaburzenia widzenia czy równowagi, bóle lub zawroty głowy, zaburzenia świadomości. Pamiętajmy jednak, że nagłe pojawienie się takich objawów może świadczyć o wystąpieniu udaru niedokrwiennego i powinno skłonić do jak najszybszego kontaktu z lekarzem.

Miażdżyca jest procesem postępującym. Nie jesteśmy w stanie jej cofnąć, ale możemy spowolnić jej przebieg. W tym celu powinniśmy:

• dbać o zdrową zbilansowaną dietę oraz nawodnienie
• porzucić palenie tytoniu
• utrzymywać prawidłową masę ciała
• podejmować aktywność fizyczną
• dbać o prawidłowe wartości cholesterolu i ciśnienia krwi, (jeśli dieta nie jest wystarczająca, lekarz prowadzący powinien rozważyć farmakoterapię)
• wykonywać badania profilaktyczne i stosować się do zaleceń lekarza.

Jeśli temat Cie zainteresował koniecznie odwiedź: https://holterdodomu.pl.  Znajdziesz tu wiele cennych informacji na temat dbania o serce i nie tylko.

Fot.: Arek Socha/pixabay.com