Artykuł sponsorowany
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułu i osobiste poglądy autora.
W okresie menopauzy w organizmie kobiety dochodzi do licznych zmian, które mają ogromny wpływ na ogólne samopoczucie. Jednym z rozwiązań łagodzących dolegliwości w tym okresie może być hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Czytaj dalej, jeśli chcesz poznać więcej informacji na temat HTZ, rodzajów hormonalnej terapii zastępczej, przeciwwskazań do jej wprowadzenia i ogólnego stosowania tej metody minimalizowania nieprzyjemnych dolegliwości w okresie okołomenopauzalnym!
Hormonalną terapią zastępczą nazywamy wprowadzenie w życie regularnego stosowania hormonów płciowych, których zadaniem jest regulowanie gospodarki hormonalnej organizmu. Kobiety decydujące się na terapię hormonalną powinny za każdym razem skonsultować swoje zamiary z lekarzem, który dobierze odpowiednie preparaty i zdecyduje o ich dawce.
Hormonalna terapia zastępcza przeznaczona jest przede wszystkim dla kobiet w okresie menopauzy (zwanej także okresem przekwitania). Menopauza jest naturalnym okresem przejściowym pomiędzy osiągnięciem przez kobietę pełnej dojrzałości płciowej a starzeniem się organizmu. Zwykle menopauzę poprzedzają nieregularne miesiączki, zwiastujące zmiany w pracy gospodarki hormonalnej.
W momencie, gdy u kobiety wystąpią nieregularne menstruacje, organizm wydziela znacznie mniej estrogenów – hormonów odpowiedzialnych za prawidłową pracę układu płciowego i nerwowego. Ponadto estrogeny odpowiedzialne są także za dobry nastrój oraz mają udział w tzw. kościotworzeniu – hormony odpowiadają także za regulację tkanki kostnej. W sytuacji, gdy kobieta wchodzi w okres okołomenopauzalny (w wieku 45-55 lat), w jej ciele i układzie nerwowym zachodzą liczne zmiany, powodujące nieprzyjemne dolegliwości.
Do najczęściej występujących objawów menopauzy należy zaliczyć m.in. uderzenia gorąca. Zmniejszenie poziomu estrogenów w organizmie powoduje zmiany w odczuwaniu temperatury, przez co kobieta zmaga się z częstymi, nagłymi falami ciepła przepływającymi przez organizm. Dolegliwościom często towarzyszy także nadmierne pocenie się ciała oraz występowanie licznych zaczerwienień na skórze, nierzadko połączonych z uciążliwym pieczeniem.
Kolejnymi objawami menopauzy są wahania nastroju. Kobieta może zmagać się z dużą emocjonalnością, szczególnie w przypadku sytuacji, które wcześniej nie wyzwalały skrajnych emocji. Menopauzie towarzyszą również rozdrażnienie, napady płaczliwości oraz problemy z opanowaniem natłoku myśli. Częstym objawem menopauzy związanym z nieprawidłową pracą układu nerwowego jest także trudność z zasypianiem, połączona z nagłym wybudzaniem się ze snu.
Czas menopauzy wiąże się także z licznymi dolegliwościami układu moczowo-płciowego. Wówczas kobieta może odczuwać suchość pochwy, problemy z oddawaniem moczu lub nietrzymanie moczu, a także ból podczas stosunku, spadek libido i problemy w sferze łóżkowej. Kobiety wchodzące w okres menopauzalny często uskarżają się także na zmęczenie, występujące nawet po niewielkim wysiłku. Innymi objawami mogą być kołatanie serca, bóle głowy i mięśni oraz ogólne poczucie rozbicia.
W zależności od potrzeb pacjentki lekarz może przepisać różne rodzaje i formy podania hormonów płciowych. Wówczas możemy wyróżnić 5 najczęściej stosowanych hormonalnych terapii zastępczych.
To najpopularniejsza forma HTZ. Może zostać wprowadzona u kobiet, u których menstruacja nie wystąpiła od 12 miesięcy. Terapia ciągła polega na stosowaniu jednakowego składu hormonów przez cały miesiąc (1 tabletka dziennie), a cechą charakterystyczną tej formy HTZ jest brak występowania u kobiet krwawień.
Ta forma HTZ zalecana jest u kobiet, u których występuje regularna lub nieregularna menstruacja, ale organizm przygotowuje się do powolnego wygasania czynności jajników. Terapia sekwencyjna polega na przyjmowaniu hormonów w różnych dawkach, a jej zadaniem jest odwzorowanie fizjologicznego cyklu kobiety z comiesięcznymi krwawieniami. Hormony mogą być podawane doustnie lub przez skórę.
Ten rodzaj HTZ zalecany jest kobietom, które przeszły zabieg usunięcia macicy wraz z jajnikami. Brak jajników wprowadza kobietę w okres tzw. indukowanej menopauzy. Cechą charakterystyczną tego rodzaju terapii jest fakt, że kobieta przyjmuje wówczas tylko estrogeny. Wprowadzenie do terapii progesteronu mogłoby prowadzić do niekontrolowanego przerostu błony śluzowej macicy. Preparaty mogą być stosowane doustnie, przez skórę lub miejscowo.
Ta forma HTZ polega na stosowaniu kremów, globulek lub krążka dopochwowego. Jej celem jest niwelowanie dolegliwości występujących bezpośrednio w okolicach intymnych. Zwykle terapia miejscowa zalecana jest kobietom, które nie mogą przyjmować hormonów w innej postaci lub gdy takie rozwiązanie jest dla nich wygodniejsze. Ze względu na niską zawartość estrogenów w preparatach, dawka całorocznego stosowania estrogenów zawartych w HTZ miejscowej jest porównywalna do dawki jednej tabletki doustnej HTZ rocznie.
Ta forma terapii HTZ polega na naklejaniu na skórę plastrów, które należy zmieniać raz lub dwa razy w tygodniu. Terapia przezskórna zwykle zalecana jest kobietom zmagającym się z nadwagą lub innymi problemami zdrowotnymi, u których doustne stosowanie hormonów jest niewskazane lub niesie za sobą wysokie ryzyko powikłań. Plastry mogą być stosowane zarówno przez kobiety z nieregularną menstruacją, jak i w sytuacji, gdy miesiączki nie występują już wcale.
Przeciwwskazaniem do stosowania zastępczej terapii hormonalnej są przede wszystkim choroby wątroby i jej ostra niewydolność. Ponadto HTZ nie powinny stosować kobiety z zakrzepicą żył głębokich lub w sytuacji, gdy w rodzinie występowały choroby zatorowo-zakrzepowe. Przeciwwskazaniami do hormonalnej terapii zastępczej są także wysokie ciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu oraz choroba niedokrwienna serca.
Ważne jest również, aby HTZ nie stosowały kobiety z aktywnym lub nawracającym rakiem sutka lub błony śluzowej macicy. Przeciwwskazaniem do terapii jest także występowanie raka endometrium i raka piersi w rodzinie kobiety. Innymi przeciwwskazaniami są także przebycie zawału serca, niezdiagnozowane guzki w piersiach oraz niezdiagnozowane krwawienie z dróg rodnych.
Jedną z najważniejszych zalet stosowania hormonalnej terapii zastępczej jest możliwe zmniejszenie dolegliwości występujących w okresie okołomenopauzalnym. Dzięki dobraniu przez specjalistę odpowiedniej dawki hormonów układ nerwowy, moczowy i płciowy kobiety mogą stopniowo powracać do normy, niwelując objawy takie jak uderzenia gorąca, wahania nastrojów, problemy z oddawaniem moczu, czy spadek libido.
Jeśli chodzi o wady stosowania HTZ, w przypadku niezrównoważenia estrogenów przez inne hormony płciowe, pojawia się większe ryzyko zachorowania na raka sutka, raka piersi, a także ryzyko wystąpienia osteoporozy i choroby zakrzepowo-zatorowej (szczególnie w przypadku kobiet z nadwagą). Kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą mogą także zmagać się z typowymi dolegliwościami związanymi z kuracjami hormonalnymi (bóle piersi, wzrost masy ciała itp.). To dlatego tak ważne jest skonsultowanie chęci wprowadzenia HTZ z lekarzem specjalistą, który dobierze odpowiednie dawki preparatów.
Stosowanie HTZ zależne jest w głównej mierze od rodzaju terapii. W przypadku HTZ ciągłej zwykle kobieta przyjmuje codziennie jedną tabletkę preparatu o dawce określonej przez lekarza. Przy terapii sekwencyjnej tabletki najczęściej stosowane są z 7-dniową przerwą na menstruację (podobnie jak w przypadku antykoncepcji hormonalnej). W przypadku terapii estrogenowej, miejscowej i przezskórnej, sposób stosowania hormonów zostanie ustalony w zależności od potrzeb i preferencji pacjentki.
Kobiety decydujące się na hormonalną terapię zastępczą powinny pozostać w stałym kontakcie ze swoim lekarzem ginekologiem. Poza zleceniem odpowiednich badań przed wprowadzeniem HTZ specjalista będzie kontrolował stan zdrowia pacjentki i dobierał do niego dawki hormonów. Ponadto przy stosowaniu HTZ należy pamiętać o corocznej mammografii i cytologii, comiesięcznym USG piersi oraz o regularnym mierzeniu poziomu glukozy i cholesterolu we krwi.
Hormonalna terapia zastępcza może być doskonałym sposobem na zmniejszenie uciążliwych dolegliwości występujących w okresie menopauzy. Medycyna oferuje różne sposoby terapii, dzięki czemu leczenie można dostosować do potrzeb pacjentki i jej stanu zdrowia. Podstawą rozpoczęcia hormonalnej terapii zastępczej jest jednak kontakt z ginekologiem, który przeprowadzi szczegółowy wywiad, oceni sytuację zdrowotną kobiety i na podstawie wyników badań określi możliwości stosowania HTZ.
Zdjęcie główne: valeriygoncharukphoto/elements.envato.com
